Sửa mainboard: Chức năng của đèn Mofet

Sửa mainboard tại HẢI PHÒNG

. Trên Mainboard ta thường thấy đèn Mosfet được sử dụng rất nhiều, chúng được sử dụng trong mạch điều khiển nguồn cấp cho CPU, cho Chipset và RAM .

Cấu tạo của đèn Mofet

Đèn Mosfet được cấu tạo từ các chất bán dẫn N-P-N, chúng được cấu tạo bởi 3 cực:

• Cực nền (Drain) – D
• Cực nguồn (Source) – S
• Cực cổng (Gate) – G

Đặc điểm của Mosfet ngược (dùng trên Mainboard)

•   Từ chân G sang chân S là cách điện
•   Từ chân G sang chân D là cách điện
•  
•   Từ chân D sang chân S (khi cấp dương vào D) thì còn phụ thuộc vào điện áp 
• chân G

• Nếu điện áp chân G > điện áp chân S thì đèn dẫn (khi cấp dương vào D, âm vào S)
• Nếu điện áp chân G <  điện áp chân S thì đèn tắt.Như trên là đèn tốt.

Các trường hợp đèn hỏng

•   Nếu đo từ chân G sang chân S mà có trở kháng thấp > là đèn chập G-S
•   Nếu đo từ chân G sang chân D mà có trở kháng thấp > là đèn chập G-D
•   Nếu điện áp chân G dương hơn chân S mà đèn không dẫn (khi cấp dương vào D, âm vào S) > là đèn đứt D-S
•   Nếu điện áp chân G nhỏ hơn hoặc bằng điện áp chân S mà đèn vẫn dẫn > là đèn bị chập D-S

Nguyên lý hoạt động của đèn Mosfet

Phương pháp đo kiểm tra đèn Mosfet trên Mainboard

Đo xem đèn Mosfet có bị chập không ? Để kiểm tra được chất lượng của đèn, bạn cần tháo hai chân G và S ra khỏi mạch in, sau đó chỉnh đồng hồ ở thang 1 KΩ và đo như sau:

Các trường hợp sau là đèn Mosfet bị hỏng

•   Đo giữa G và S thấy có trở kháng thấp > Là đèn bị rò hoặc chập G-S
•   Đo giữa G và D thấy có trở kháng thấp > Là đèn bị rò hoặc chập G-D

  Sau khi đã nạp dương cho G (để mở mosfet) mà đo ngược D-S đèn không dẫn > Là đứt D-S
  Sau khi đã nạp âm cho G (để khoá mosfet) mà đo ngược D-S mosfet vẫn dẫn là chập D-S

Lưu ý: Khi đo chất lượng mosfet chỉ cho kết quả chính xác khi bạn gỡ chân G và S ra khỏi mạch in

 Nếu hai chiều đo thấy :
  Một chiều kim chỉ lên một chút
  Một chiều lên gần hết thang đo
   Là đèn có D – S không bị chập

   Nếu cả hai chiều đo thấy kim lên bằng 0 Ω là Mosfet bị chập D – S

Như minh hoạ ở trên ta thấy rằng

•   Đèn số 1 – không bị chập
•   Đèn số 2 – bị chập D – S

4.2 – Đo kiểm tra chất lượng của đèn Mosfet
  Để kiểm tra được chất lượng của đèn, bạn cần tháo hai chân G và S ra khỏi mạch in, sau đó chỉnh đồng hồ ở thang 1 KΩ và đo như sau:

Các trường hợp sau là đèn Mosfet bị hỏng

•   Đo giữa G và S thấy có trở kháng thấp > Là đèn bị rò hoặc chập G-S
•   Đo giữa G và D thấy có trở kháng thấp > Là đèn bị rò hoặc chập G-D

  Sau khi đã nạp dương cho G (để mở mosfet) mà đo ngược D-S đèn không dẫn > Là đứt D-S
  Sau khi đã nạp âm cho G (để khoá mosfet) mà đo ngược D-S mosfet vẫn dẫn là chập D-S

Lưu ý : Khi đo chất lượng mosfet chỉ cho kết quả chính xác khi bạn gỡ chân G và S ra khỏi mạch in

Ứng dụng của Mosfet trên Mainboard

5.1  Mosfet được sử dụng để khuếch đại dòng điện trong các mạch ổn áp

Ở trên là mạch ổn áp nguồn cho RAM, Mosfet đóng vai trò khuếch đại dòng điện, IC khuếch đại thuật toán LMV358 thực hiện điều khiển điện áp ở chân G, mạch có tác dụng cung cấp một điện áp ổn định với dòng điện tương đối lớn.

5.2  Mosfet kết hợp với cuộn dây thực hiện đóng mở điện áp một chiều thành dạng xung có rộng xung thay đổi được từ đó có thể tăng hay giảm điện áp đầu ra so với điện áp đầu vào theo ý muốn.

Hoạt động ngắt mở của Mosfet trong mạch hạ áp

Mosfet trong mạch ổn áp nguồn cấp cho CPU (mạch VRM)

5.3  Mosfet nhỏ được sử dụng thay cổng đảo

Các Mosfet nhỏ trên Mainboard được sử dụng để thay thế các cổng đảo, khi chân G có điện (giá trị logic 1) thì Mosfet dẫn và chân D mất điện áp (cho giá trị logic 0) và ngược lại

Đặc điểm của các Mosfet trên Mainboard

  Đặc điểm của Mainboard là sử dụng điện áp thấp nhưng dòng lớn
Ví dụ: các đường điện áp

• 12V có dòng tiêu thụ khoảng 2 đến 3A
• 5V có dòng tiêu thụ khoảng 1A
• 3,3V có dòng tiêu thu khoảng 4A
• CPU sử dụng điện áp khoảng 1,5V nhưng có dòng tiêu thụ lên đến 10A

  Vì vậy các đèn Mosfet trên Mainboard thường có điện áp chịu đựng thấp nhưng dòng tiêu thụ lớn, bạn không thể sử dụng các đèn Mosfet trên Monitor để thay thế vào Mainboard được.

Ví dụ 1 : Một đèn Mosfet trên Mainboard có các thông số như sau:

• Điện áp chịu đựng giữa D – S chỉ có 30V
• Dòng đi qua mối D – S lên đến 42 A

Ví dụ 2 : Đèn Mosfet IRF-630 được sử dụng phổ biến trên mạch tăng áp của Monitor lại có các thông số:

• Điện áp chịu đựng giữa D-S là 200V nhưng
• Dòng chịu đựng giữa D-S chỉ có 9A,
• Trở kháng D-S khi đèn dẫn nhỏ hơn 0,4Ω

Nhận biết các đèn Mosfet

Nhận biết các đèn Mosfet trên mainboard

Câu hỏi thường gặp

Câu hỏi 1  Trên Mainboard đèn Mosfet thường được sử dụng để làm gì ?

Trả lời: Trên Mainboard đèn Mosfet thường được sử dụng trong các mạch ổn áp như mạch ổn áp nguồn cho CPU (mạch VRM), mạch ổn áp nguồn cho Chipset, mạch ổn áp nguồn cho RAM, mạch ổn áp cho Card Video.

Câu hỏi 2  Đèn Mosfet trên Mainboard có hay bị hỏng không và thường hỏng ở dạng gì ?

Trả lời: Đèn Mosfet trên Mainboard tương đối hay hỏng vì chúng làm việc ở dòng điện lớn và thường hỏng khi các linh kiện tiêu thụ điện áp do Mosfet cung cấp mà bị chập.
Ví dụ: Đèn Mosfet ổn áp nguồn cho RAM thường bị chập hay nổ khi RAM hoặc chân RAM bị chập đường Vcc.
  Đèn Mosfet của mạch VRM (ổn áp nguồn cho CPU) có thể bị chập khi CPU bị chập nguồn hoặc khi nguồn ATX dâng điện.

Câu hỏi 3  Khi hỏng đèn Mosfet trên Mainboard thì thường sinh ra những bệnh gì ?

Trả lời : Khi một trong các đèn Mosfet của mạch VRM (ổn áp cho RAM) mà bị chập > sẽ sinh hiện tượng: khi bật công tắc, quạt nguồn ATX quay khởi động (quạt lắc lư hoặc quay được 1 – 2 vòng) rồi tắt.

  Khi đèn Mosfet cấp nguồn cho RAM bị nổ hoặc hỏng > sẽ gây mất nguồn Vcc cho RAM dẫn đén hiện tượng máy có những tiếng Bíp dài báo lỗi RAM khi bật công tắc, thay RAM khác vẫn không được.

  Khi đền Mosfet cấp cho RAM bị chập thì điện áp cấp cho RAM tăng lên và RAM sẽ bị hỏng liên tục.